PRZYWILEJE PRACOWNIKA Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

 

Pracownik niepełnosprawny w Polsce posiada określone prawa i korzyści wynikające zarówno z Kodeksu pracy, jak i Ustawy o rehabilitacji zawodowej. Kodeks pracy zapewnia ogólne prawa pracownikom, niezależnie od ich niepełnosprawności. Jednakże, w przypadku pracowników niepełnosprawnych, istnieją również pewne dodatkowe przepisy mające na celu ochronę ich praw i zapewnienie równych szans związanych z zatrudnieniem. Ustawa o rehabilitacji zawodowej jest drugim ważnym aktem prawnym, który ma na celu wspieranie osób niepełnosprawnych w ich życiu zawodowym. Ustawa ta określa procedury i świadczenia mające na celu integrację zawodową osób niepełnosprawnych.

Pracownik niepełnosprawny może pracować w zakładzie pracy chronionej lub u pracodawcy, który nie zapewnia takich warunków, jednak taki pracodawca będzie miał obowiązek przystosowania stanowiska pracy do potrzeb pracownika niepełnosprawnego zgodnie z zasadami bhp bądź zatrudnienia go w formie zdalnej.

Czas pracy

To, ile czasu danego dnia osoba z niepełnosprawnością może poświęcić na pracę, uwarunkowane jest od jej stopnia niepełnosprawności. Pracownik posiadający lekki stopień niepełnosprawności może pracować 8 godzin na dobę – czyli 40 godzin tygodniowo. Wymiar czasu pracy jest zbliżony do tego „etatowego” u osoby nieposiadającej takiego orzeczenia. Jedyną różnicą jest to, że osoba niepełnosprawna nie może pracować w porze nocnej i w godzinach ponad liczbowych. Wyjątek od zasady stanowi sytuacja, w której zatrudniony wykonuje pracę związaną z pilnowaniem, ale również wtedy, gdy otrzyma zgodę od lekarza medycyny pracy albo lekarza sprawującego opiekę nad tą osobą (na wniosek samego pracownika).

Osoba z umiarkowanym oraz znacznym stopniem niepełnosprawności może pracować maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo, przy czym zachowuje prawo do wynagrodzenia, jak za pełen etat. W przypadki otrzymania zgody od lekarza może pracować maksymalnie 40 godzin w tygodniu (8 godzin dziennie).

Dodatkowa przerwa w pracy

Każdy pracownik, który wykonuje swoją pracę ponad 6 godzin dziennie, ma prawo do minimum 15-minutowej przerwy (art. 134 KP). Natomiast pracownik niepełnosprawny ma dodatkową przerwę, również w wymiarze  15-minut, na gimnastykę usprawniającą lub odpoczynek. Dodatkowa (płatna) przerwa wliczana jest do czasu pracy i jest niezależna od stopnia niepełnosprawności i wymiaru czasu pracy.

Urlop wypoczynkowy

Prawo pracy przyznaje pracownikowi urlop w wymiarze 20 lub 26 dni w roku kalendarzowym. Przysługująca danej osobie długość urlopu zależy od stażu pracy:

  • mniej niż 10 lat pracy – 20 dni urlopu
  • co najmniej 10 lat pracy – 26 dni urlopu.

Osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności nabywają dodatkowe 10 dni urlopu wypoczynkowego w ciągu roku kalendarzowego. Aby je uzyskać, osoba niepełnosprawna musi przepracować co najmniej rok na danym stanowisku, licząc ten czas od dnia nabycia stopnia niepełnosprawności. Dodatkowe dni wolne nie przysługują osobom uprawnionym do urlopu przekraczającego 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego określonego odrębnymi przepisami.

Zwolnienie z pracy na turnus rehabilitacyjny i zabiegi lecznicze w trakcie pracy

Każdy pracownik posiadający umiarkowany i znaczny stopień niepełnosprawności może w trakcie pracy naprawić lub zakupić sprzęt ortopedyczny, jak i również odbyć zabiegi lecznicze. Jedynym warunkiem jest to, że wyżej wymienione czynności nie mogą zostać zrealizowane poza godzinami pracy.

Dodatkowo każdej osobie z niepełnosprawnością przysługuje 21 dodatkowych dni urlopowych w roku, które upoważniają ją do odbycia turnusu rehabilitacyjnego. Za wszystkie wymienione wyżej czynności pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia.

 

Podsumowując, pracownikowi z niepełnosprawnością przysługuje prawo do: niższego wymiaru pracy (niepełnosprawność umiarkowana i znaczna), dodatkowej przerwy w pracy, urlopu wypoczynkowego, zwolnienia z pracy na turnus rehabilitacyjny i zabiegi lecznicze w trakcie pracy.

 

Autor: Sylwia Rainko

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 1320)
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dziennik Ustaw rok 2021 poz. 573)

Fot. Canva